Türkiyə coğrafi mövqeyi, tarixi keçmişi və dinamik təhsil strukturu ilə həm Şərq, həm də Qərb elmi mədəniyyətlərinin görüş nöqtəsi kimi önəmli bir mövqeyə sahibdir. Son illərdə ölkə təkcə öz regionunda deyil, dünya miqyasında elmi innovasiyalar və elmi tədqiqatlarla da tanınır. Türkiyənin elm və texnologiya sahələrindəki inkişafları, universitetlərinin tədris proqramları və beynəlxalq əməkdaşlıqları ölkənin dünya elmindəki rolunu daha da gücləndirir.
Tədqiqat Universitetləri və Beynəlxalq Əməkdaşlıqlar
Türkiyənin aparıcı universitetləri, məsələn, Boğaziçi Universiteti, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) və İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) yüksək səviyyəli tədris və tədqiqat proqramları ilə tanınır. Bu universitetlərdə müxtəlif sahələr üzrə çalışan elmi tədqiqat qrupları dünya səviyyəsində tanınmış jurnallarda məqalələr dərc edir, konfranslarda iştirak edir və müasir problemlərə dair yeni həllər təklif edir. Türkiyə universitetləri bir çox Avropa və ABŞ universitetləri ilə də əməkdaşlıq edir və müxtəlif qrant proqramlarında iştirak edərək beynəlxalq tədqiqat işlərinə töhfə verir. Xüsusilə ERASMUS+, HORIZON 2020 və digər Avropa Birliyi layihələrində aktiv iştirak edərək elmi sahələrdə də əlaqələrini genişləndirir.
Texnoloji İnnovasiya və TÜBİTAK
Türkiyədə elmin inkişafında əsas təsiredici qüvvələrdən biri TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu) təşkilatıdır. TÜBİTAK elmi araşdırmaların maliyyələşdirilməsi, gənc tədqiqatçıların dəstəklənməsi və innovativ texnologiyaların inkişafına böyük diqqət ayırır. Təşkilat təkcə yerli deyil, həm də beynəlxalq tədqiqat layihələrində mühüm rol oynayır və Türkiyədə elmin inkişafı üçün təcrübəli kadrlar yetişdirir. TÜBİTAK həmçinin yüksək texnologiyalı sahələrdə, məsələn, süni intellekt, robot texnologiyaları və biotexnologiya üzrə müxtəlif layihələri dəstəkləyir. Bu sahələrdə əldə olunan nailiyyətlər Türkiyənin elmi inkişafını qlobal səviyyəyə daşıyır.
Kosmos Tədqiqatları və Müdafiə Sənayesi
Türkiyənin kosmos və müdafiə sənayesindəki inkişafı da onun elmi dünyadakı rolunu artırır. TÜRKSAT və TUSAŞ (Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.) kimi qurumlar sayəsində Türkiyə kosmos tədqiqatlarına və peyk istehsalına böyük sərmayələr qoyur. TÜRKSAT peykləri sayəsində telekommunikasiya sahəsində irəliləyişlər əldə edilir, eyni zamanda müdafiə sənayesi üçün əhəmiyyətli texnoloji yeniliklər təmin olunur. Türkiyə, milli peyk istehsalı və kosmosa çıxış imkanlarını artırmaqla qlobal kosmos yarışında iştirakını genişləndirir və elmi inkişafını bu sahəyə də yayır.
Tibb və Biotexnologiya
Türkiyənin tibb sahəsindəki irəliləyişləri də qlobal elmi arenada nəzərə çarpır. Xüsusilə tibbi cihaz istehsalı, genetika və farmakologiya üzrə tədqiqatlar sahəsində Türkiyə böyük uğurlara imza atır. COVID-19 pandemiyası zamanı Türkiyə öz yerli peyvəndini inkişaf etdirərək biotexnologiya sahəsində ciddi addımlar atdı. Yerli peyvənd olan TURKOVAC, Türkiyənin biotibb sahəsində beynəlxalq səviyyədə daha da tanınmasına səbəb oldu və ölkənin elmi potensialını nümayiş etdirdi.
İnsan Resursları və Gənc Alimlərin Yetişdirilməsi
Türkiyənin dünya elmindəki rolunu artıran əsas amillərdən biri də ölkədə gənc alimlərin yetişdirilməsinə verilən böyük önəmdir. Hər il minlərlə türk tələbəsi dünyanın müxtəlif ölkələrində, o cümlədən, ABŞ və Avropa ölkələrində təhsil alır və təcrübə qazanır. Bu tələbələr arasında elmi araşdırma sahəsində gələcəkdə mühüm yeniliklərə imza atacaq potensiallı kadrlar var. Türk hökuməti də müxtəlif təqaüd proqramları, elmi layihələr və staj imkanları ilə gənc alimlərin inkişafını dəstəkləyir.
Türkiyənin elm sahəsindəki artan rolu həm ölkədaxili, həm də beynəlxalq səviyyədə özünü göstərir. Güclü universitetlər, elmi tədqiqat təşkilatları, dövlətin dəstəyi və texnoloji yeniliklər ölkənin dünya elmi arenasında layiqli yer tutmasına kömək edir. Türkiyə, həm Avropa, həm də Yaxın Şərq üçün elmi innovasiya və tədqiqat mərkəzi kimi fəaliyyət göstərməkdədir. Qlobal problemlərə həll tapmaq və elmi bilikləri artırmaq üçün göstərilən bu səylər, ölkənin dünya elminə töhfələrini davam etdirəcəyini göstərir.
