Beynəlxalq tələbələr Türkiyədə universiteti bitirdikdən sonra ölkədə qalmaq və yaşayışlarını davam etdirmək üçün bir sıra imkanlara malikdirlər. Tələbələrin məzun olduqdan sonra Türkiyədə qalma müddətini uzatmağın əsas yolları bunlardır:
Məzunlar üçün İş İzni: Türkiyədə təhsilini başa vurmuş beynəlxalq tələbələr ölkədə iş axtarmaq üçün iş icazəsi üçün müraciət edə bilərlər. İş icazəsi məzunlara Türkiyədə qanuni şəkildə işləməyə imkan verir və onların potensial işəgötürənləri vasitəsilə əldə edilə bilər. İşəgötürən məzunun adından müraciət prosesinə başlayır və təsdiq edildikdən sonra iş icazəsi Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən verilir.
Sahibkarlıq və Başlanğıc Viza: Türkiyə xarici sahibkarları ölkədə biznes qurmağa həvəsləndirmək məqsədi daşıyan Sahibkarlıq Viza proqramı təklif edir. İnnovativ biznes ideyaları və real biznes planı olan məzunlar bu vizaya müraciət edə bilərlər ki, bu da onlara şirkət qurmaq və biznes əməliyyatlarını idarə etmək üçün Türkiyədə yaşamaq imkanı verir.
Mavi Kart: Mavi Kart yüksək ixtisaslı işçilər, o cümlədən xüsusi bacarıq və ixtisaslara malik məzunlar üçün yaşayış və iş icazəsidir. Mavi Kart almaq üçün müraciət edənlərin müəyyən əmək haqqı və ixtisas meyarlarına cavab verən türk işəgötürənlə iş təklifi və ya əmək müqaviləsi olmalıdır. Mavi Kart Türkiyədə daha uzunmüddətli yaşamaq və işləmək hüququ verir.
Ailənin Yaşayış İcazəsi: Əgər beynəlxalq tələbə Türkiyə vətəndaşı və ya Türkiyədə etibarlı yaşayış icazəsi olan əcnəbi ilə evlənirsə, onlar ailə yaşayış icazəsi üçün müraciət edə bilərlər. Bu icazə onlara ailə bağları əsasında Türkiyədə yaşamaq imkanı verir və iş və ya biznes fəaliyyəti üçün imkanlar yarada bilər.
Magistraturadan sonrakı təhsil: Bəzi məzunlar Türkiyədə aspirantura səviyyəsində (magistratura və ya doktorantura proqramları) sonrakı təhsillərini davam etdirməyi seçə bilərlər. Davamlı təhsil, akkreditə olunmuş təhsil müəssisəsində qeydiyyatda qaldıqları müddətcə yaşayış icazəsini uzada bilər.
Uzun Müddətli Yaşayış İzni: Türkiyədə müəyyən müddət (adətən 8 il) qanuni olaraq yaşadıqdan sonra beynəlxalq məzunlar Uzun Müddətli Oturma İzni üçün müraciət edə bilərlər. Bu icazə sahiblərinə hər il yenilənməyə ehtiyac olmadan Türkiyədə qeyri-müəyyən müddətə yaşamaq və işləmək imkanı verir.
Məzuniyyətdən sonra iş tapmaq üçün nə qədər vaxt verilir?
Türkiyədə məzun olduqdan sonra iş tapmaq bazar şərtlərinə görə əhəmiyyətli dərəcədə dəyişə bilər. Mühəndislik, İT, səhiyyə və biznesin idarə edilməsi kimi yüksək tələbatlı sahələrdə məzunlar üçün iş axtarış vaxtları nisbətən qısa ola bilər, çox vaxt bir neçə həftədən bir neçə aya qədər dəyişir. Bu sahələr adətən daha çox iş yeri açır və ixtisaslı mütəxəssislərə daha çox tələbat olur ki, bu da işə qəbul prosesini sürətləndirə bilər.
Əksinə, daha az tələb olunan sahələr üzrə məzunlar və ya xüsusi bacarıqları olmayanlar daha uzun iş axtarış dövrü ilə üzləşə bilərlər. Türk dilini bilmək, şəbəkə qurmaq bacarığı və iqtisadi iqlim kimi amillər də mühüm rol oynayır. Türk dilini bilmək türk dilli həmkarları və ya müştəriləri ilə gündəlik qarşılıqlı əlaqə tələb edən rollar üçün xüsusilə vacib ola bilər. Universitet əlaqələri, staj və ya peşəkar təşkilatlar vasitəsilə şəbəkə qurmaq, işə rəhbərlik və tövsiyələrə çıxış təmin etməklə iş axtarış vaxtlarını əhəmiyyətli dərəcədə qısalda bilər. Ümumilikdə, bəzi məzunlar tez bir zamanda işlə təmin olunsa da, digərləri Türkiyədə uyğun imkanlar tapmaq üçün iş axtarış strategiyasına daha çox vaxt və səy sərf etməli ola bilər.
İş olmadan qalma müddətini necə uzada bilərəm?
Əgər hazırda Türkiyədə ali təhsil proqramında qeydiyyatdan keçmisinizsə, yaşayış icazənizi təhsiliniz müddətinə uzada bilərsiniz. Bu, tələbə kimi qeydiyyatdan keçdiyiniz müddətdə Türkiyədə qanuni olaraq qalmağınıza imkan verir.
Əcnəbilərə turizm məqsədi ilə Türkiyədə bir ilə qədər qalmaq imkanı verən turistik yaşayış icazəsi üçün müraciət edə bilərsiniz. Bu icazə sizə işləməyə icazə vermir, lakin o, ölkədə işsiz yaşamağa imkan verir.
Əgər Türkiyədə mülkünüz varsa, mülk sahibliyi əsasında yaşayış icazəsi ala bilərsiniz. Bu icazə adətən Türkiyədə bir ilə qədər qalmanıza imkan verir və mülk sahibi olmağa davam etdiyiniz müddətcə yenilənə bilər.
Türkiyə vətəndaşı və ya Türkiyədə etibarlı yaşayış icazəsi olan əcnəbi bir ailə üzvünüz varsa, ailə yaşayış icazəsi üçün müraciət edə bilərsiniz. Bu icazə işiniz olmasa belə, ailə bağlarına görə Türkiyədə qalmaq imkanı verir.
Türkiyədə ən az səkkiz il qanuni yaşadıqdan sonra (tələbə və ya turist icazələri kimi müxtəlif icazələr vasitəsilə) uzunmüddətli yaşayış icazəsi üçün müraciət edə bilərsiniz. Bu icazə sizə Türkiyədə qeyri-müəyyən müddətə qalmaq imkanı verir və sizə Türkiyə vətəndaşlarına işləmək imkanı da daxil olmaqla oxşar hüquqlar verir.
Əgər Türkiyədə daşınmaz əmlak və ya sərmayə qoyuluşu kimi əhəmiyyətli maliyyə sərmayəsi edirsinizsə, investisiya əsaslı yaşayış icazəsi üçün uyğun ola bilərsiniz. Bu icazə investisiya fəaliyyətləriniz əsasında Türkiyədə qalmaq imkanı verir.
Türkiyədə yaşamaq üçün ən yaxşı şəhərlər hansılardır?
İstanbul: Türkiyənin ən böyük və ən əhəmiyyətli şəhəri olan İstanbul mədəni müxtəlifliyi, tarixi zənginliyi, iş imkanları və beynəlxalq əlaqələri ilə tanınır. Ancaq yaşayış dəyəri digər şəhərlərdən daha yüksək ola bilər.
Ankara: Türkiyənin paytaxtı olaraq Ankara bürokratik işlərin mərkəzi kimi mühüm rol oynayır. İş imkanları və universitetləri ilə tanınır. Ankara ümumiyyətlə daha sakit həyat tərzi təklif edir və yaşayış dəyəri İstanbuldan daha aşağıdır.
İzmir: Ege dənizinin mirvarisi kimi tanınan İzmir sahil xətti, tarixi teksturası, mədəni tədbirləri və inkişaf etmiş infrastrukturu ilə diqqət çəkir. İzmir daha mülayim iqlimi və yaşayış standartları ilə tanınır.
Bursa: Türkiyənin dördüncü böyük şəhəri olan Bursa sənaye, ticarət və kənd təsərrüfatı baxımından əhəmiyyətli bir mərkəzdir. Bursa tarixi irsi, təbii gözəllikləri və inkişaf etmiş həyat standartları ilə seçilir.
Antalya: Aralıq dənizi sahilində yerləşən Antalya turizm potensialı, iqlimi və təbii gözəllikləri ilə tanınır. Şəhər pensiya üçün məşhur bir yerdir və həyat keyfiyyəti ümumiyyətlə yüksəkdir.
Necə iş tapmaq olar?
Hansı sənaye və sektorların bacarıqlarınız, ixtisaslarınız və karyera hədəflərinizlə uyğunlaşdığını müəyyənləşdirin. Türkiyədə maraq dairənizdə fəaliyyət göstərən potensial işəgötürənləri müəyyənləşdirin. Onların iş yerlərini, şirkət mədəniyyətini və nüfuzunu araşdırın. Türk standartlarına uyğun peşəkar CV və ya CV hazırlayın. Müvafiq bacarıqlarınızı, təhsilinizi və iş təcrübənizi vurğulayın.
Onlayn platformalardan istifadə edin: LinkedIn və Xing kimi peşəkar şəbəkə saytlarına qoşulun. Sektorunuzdakı peşəkarlarla əlaqə saxlayın və Türk şirkətlərini izləyin. İş yarmarkalarında, sənaye konfranslarında və şəbəkə tədbirlərində həm onlayn, həm də şəxsən iştirak edin. Bu tədbirlər potensial işəgötürənlərlə tanış olmaq və peşəkar şəbəkənizi genişləndirmək imkanları yaradır.
Türk dilini öyrənin: Türk dilini bilmək, xüsusilə türk dilli həmkarları və ya müştəriləri ilə gündəlik qarşılıqlı əlaqə tələb edən rollar üçün iş perspektivlərinizi əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər. Türk dili kurslarına getməyi və ya dil mübadiləsi proqramları vasitəsilə təcrübə etməyi düşünün.
