Türkiyədə minimum əmək haqqı dövlət səviyyəsində müəyyən edilir. 2023-cü ilin yayında yüksək inflyasiya səbəbindən əmək haqqı 10 008 türk lirəsindən (380 dollar) 13 414 türk lirəsinə (təxminən 500 dollar) yüksəldilib. Aşağıdakı cədvəldə hər ixtisas üzrə minimum orta aylıq maaşlar verilmişdir:
| Vəzifə | Ortalama maaş |
| Həkim | 3250 TL |
| Hüquqşünas | 4350 TL |
| İT | 3250 TL |
| Maliyyə | 2600 TL |
| Keyfiyyətə nəzarət | 3250 TL |
| Memarlıq | 3000 TL |
| Layihələrin idarə olunması | 4000 TL |
| Dizayn | 4000 TL |
| Operator 1 | 1900 TL |
| İnsan resursları | 3000 TL |
Türkiyədə ən yüksək maaşlı peşələr
Kariyer.net saytından əldə etdiyimiz məlumatlara əsasən, Türkiyədə ən çox gəlir qazandıran peşələr siyahısına bir çox peşə qrupları daxildir. Universitetlərin müvafiq fakültələrini bitirməsi nəticəsində bu peşə sahələrində işə başlamaq olar. Bu peşə qruplarının aylıq və illik orta əmək haqqı göstəriciləri də məqaləmizdə yer alıb. Bu orta əmək haqqı məlumatı işlədiyiniz şirkət və ya qurumdan asılı olaraq dəyişə bilər.
Türkiyənin yüksək maaşlı peşələr sıralamasında önə çıxan sahələr bunlardır:
1. Uzman Həkim
Dünyanın ən müqəddəs peşələrindən biri olan həkimlik də son dövrlərin ən çətin peşələri sırasındadır. Məlum olduğu kimi, 2020-ci ildə baş verən pandemiya ilə əlaqədar tibb işçilərinin iş saatları xeyli artıb.
Səhiyyə sektorunun görkəmli peşəkar qrupu olmaqla, mütəxəssis həkimlik həm dünyada, həm də Türkiyədə ən çox maaş alan peşələrdən biridir. Bununla belə, mütəxəssis həkim olmağın müxtəlif çətinlikləri də var. 6 illik tibb fakültəsi təhsilindən sonra TUS kimi çətin imtahandan yaxşı bal toplamaq lazımdır.
2. Sertifikatlı Mühasib
Ən çox maaşlı peşələr arasında sertifikatlı maliyyə məsləhətçiliyi mühüm yer tutur. Maliyyə məsləhətçiliyi və mühasibatlıq sahəsində təcrübə tələb edən bu peşə illik orta hesabla 80 min lirəyə yaxın gəlir təmin edə bilir. Universitetlərin maliyyə fakültəsini bitirən insanların bir müddət bu sahədə çalışması maaşlarına da təsir edir.
Həm təhsil, həm də təcrübə sertifikatlı mühasiblər üçün ən vacib iki amildir. Bu sahəni möhkəm tutmaq və müəyyən mühit əldə etmək bu peşə ilə məşğul olanlara da fayda verəcək.
3. Neft mühəndisliyi
Neft mühəndisliyi son zamanların ən populyar peşələri arasında zirvəyə yüksəlmiş bir sahədir. Türkiyədə çox gəlirli peşə olan neft mühəndisliyi də müəyyən təhsil tələb edən peşədir. Bunun üçün müvafiq universitetlərin neft mühəndisliyi fakültəsini bitirmək lazımdır.
Eyni zamanda, neft mühəndisliyi üzrə bakalavr dərəcəsi olan şəxslərin magistratura təhsili aldıqları təqdirdə maaşlarında artım olacaq. Türkiyədə xidmət edən neft mühəndisinin orta illik maaşı 100 min TL civarındadır.
4. Pilot
Pilotluq həm prestijli, həm də çox gəlirli bir peşədir. Pilotların həm Türkiyədə, həm də dünyada ən çox qazanan mütəxəssislər olduğunu söyləsək, heç də yanılmarıq. Lazımi təlimləri alan və təcrübə toplayan pilotlar bu sahədə işə yeni başlayanda belə gözəl məbləğdə maaş alırlar.
Türkiyədə xidmət edən pilotun orta illik qazancı ümumiyyətlə 150 min TL civarındadır. Ancaq pilot olmaq üçün əvvəlcə yüksək məbləğ ödəməli və çətin imtahanlardan keçməli olacaqsınız.
5. Notarius
Notarius Türkiyədə ən çox maaş alan peşələr sırasındadır. Notarius kimi işləmək istəyən şəxslərin müəyyən səviyyədə təhsil alması vacibdir. Əslində notarius olmaq üçün ilk tələb hüquq fakültəsinin məzunu olmaqdır. Hüquq fakültəsini bitirən şəxslər daha sonra notarius statusu almaq üçün müraciət edə bilərlər.
Notariuslar həyatımızın hər sahəsində ehtiyac duyulan bir peşəni icra edirlər. Ona görə də bu ehtiyaclar nəzərə alınmaqla onların qazancı müəyyən edilir. Türkiyədə aktiv şəkildə xidmət göstərən notariusun illik qazancı 300 min TL civarında ola bilir. Bu çənəni ucaldan rəqəm hər dəfə notariat peşəsinin əhəmiyyətini ortaya qoyur.
Türkiyədə tələbə işlərinin maaşları
Türkiyədə tələbələr üçün iş imkanları tələbənin təhsil sahəsi, bacarıqları, təcrübəsi və yerləşdiyi yer kimi amillərdən asılı olaraq dəyişə bilər.
Ortalama maaş: Türkiyədə tələbələr üçün orta əmək haqqı sənaye, iş rolu və təcrübə səviyyəsindən asılı olaraq çox dəyişir. Giriş səviyyəli vəzifələr adətən daha aşağı əmək haqqı təklif edir, daha təcrübəli mütəxəssislər isə daha yüksək maaş alırlar. Orta hesabla, tələbələr giriş səviyyəli vəzifələrdə ayda 2.000 TL ilə 5.000 TL arasında qazanc əldə edə bilərlər.
Mümkün İşlər: Türkiyədə tələbələr üçün bəzi ümumi iş imkanlarına təcrübə, part-time vəzifələr, sərbəst iş və müxtəlif sənayelərdə giriş səviyyəli rollar daxildir:
Pərakəndə satış: Satış işçisi, kassir, müştəri xidməti nümayəndəsi.
Otelçilik: Ofisiant/ofisiant, barista, otelin ön büro köməkçisi.
Təhsil: Tərbiyəçi, müəllim köməkçisi, dil təlimatçısı.
Texnologiya: Kiçik tərtibatçı, İT dəstək mütəxəssisi, rəqəmsal marketinq köməkçisi.
İdarəetmə: İnzibati köməkçi, ofis işçisi, məlumatların daxil edilməsi operatoru.
Səhiyyə: tibb bacısı köməkçisi, tibb katibi, aptek köməkçisi.
Türkiyədə ən yaxşı maaş verən şirkətlər
Türkiyədə ən yaxşı maaş verən şirkət Türk Hava Yollarıdır. Dünyanın ən çox ölkəsinə uçuşlar həyata keçirən hava yolu şirkəti THY, geniş donanması və müasir həlləri ilə seçilir. Eyni zamanda THY personalının bir çox üstünlükləri var. Halbuki THY-də ən çox maaş alan kadrlar təbii ki, pilotlardır. THY-də çalışan pilotun orta maaşı 70 min TL civarında olarkən, stüardessaların maaşı 15 min TL civarındadır. İnzibati/texniki bölmə, kokpit heyəti və s. Müxtəlif vəzifələrdə işləyə bilərsiniz.
Türkiyə Neft Emalı Zavodları və ya bilindiyi kimi TÜPRAŞ Koç Holdinq tərəfindən idarə olunur. Neft emalı zavodlarının idarə edilməsi ilə məşğul olan şirkət 2006-cı ildə özəlləşdirilib. O, həm də Türkiyənin ən böyük sənaye şirkəti və Avropanın yeddinci neft emalı şirkətidir. Bundan əlavə, Tüpraş əməkdaşları üçün hobbi bağları və Street Ball turnirləri kimi tədbirlər təşkil edir. Tüpraşda işləyərkən orta hesabla 20 min TL civarında əmək haqqı qazana bilərsiniz.
Türkiyənin ilk özəl və inkişaf bankı olan TSKB 1950-ci ildən fəaliyyət göstərir. Bankın səhmlərinin 51%-i İş Bankası-na məxsusdur. TSKB Türkiyədə ən yaxşı maaş verən şirkətlər arasında yer qazansa da, işçilərinə müxtəlif fəaliyyətlərlə dəstək olur. Ancaq onu da qeyd etmək lazımdır ki, TSKB-də işləmək kifayət qədər çətindir. Təşkilatın təxminən 300-dən çox əməkdaşı var. İşçilərin orta aylıq əmək haqqı 20 min civarındadır.
Tikinti sektorunun köklü brendi olan Emlak Konut GYO, Türkiyədə ən yaxşı maaş verən şirkətlər siyahısında mühüm yer tutur. Emlak Konut GYO-da orta aylıq əmək haqqı 17 min TL civarındadır. Tenderləri həyata keçirən Daşınmaz Əmlak İnvestisiya Tresti və Emlak Konut GYO da işçilərinə müəyyən aralıqlarla mükafatlar verir. Eyni zamanda, rəhbər işçilərin və ya idarəetmə heyətdə çalışanların maaşları kifayət qədər yüksəkdir.
Balon, təbii qaz, LPG, toplu qaz və avtoqaz sahələrində fəaliyyət göstərən Aygaz, Türkiyənin ən çox qazanan şirkətləri arasındadır. Ayqazda orta aylıq əmək haqqı 14 min TL civarındadır. Eyni zamanda maaşlar 6000 – 20 000 TL arasında dəyişir. Koç Holdinqin bir qrupu olan Aygaz-a Türkiyənin demək olar ki, hər yerində rast gəlmək olar. Şirkətin baş ofisi İstanbuldadır.
Türkiyədə ən böyük şirkətlər
“Capital 500” saytının məlumatına əsasən, Türkiyənin ən böyük şirkətləri aşağıdakılardır:
Koç Holdinq (13,24 milyard dollar)
Türkiyənin ən köklü və ən böyük şirkətlərindən biri olan Koç Holdinq Türkiyənin sənayeləşmə prosesinə və iqtisadi inkişafına böyük töhfə verib. Koç qrupu həm ölkə daxilində, həm də xaricdə avtomobil, enerji, pərakəndə satış, maliyyə və müdafiə kimi bir çox sektorda fəaliyyət göstərir. Koç Qrupu milli gəlirə verdiyi töhfələr və yüksək ixrac payı ilə Türkiyə iqtisadiyyatının lokomotiv şirkətlər qrupudur. Çox güclü maliyyə göstəricilərinə malik olan Holdinq, dünyanın hər yerində müxtəlif sektorlardakı şirkətləri ilə qlobal oyunçular sırasındadır. Yenilikçi və davamlılıq yönümlü yanaşması ilə tanınan Koç Holdinq ekoloji cəhətdən təmiz layihələrə verdiyi dəstəyi ilə də diqqət çəkir.
Effektiv böyümə strategiyasına malik olan Koç Qrupu təkcə dövriyyəsi və ixracı ilə deyil, Borsa İstanbuldakı effektiv payı, ödədiyi vergilər və təmin etdiyi məşğulluqla Türkiyənin ən böyük şirkətlərindən biridir. Konsolidə edilmiş xalis mənfəətini hər il artıran Koç Holdinq Fortune Global 500 siyahısında yer alan yeganə türk şirkətidir. İcmanın 21 ildir ki, bu siyahıda olması və reytinqdə yerinin ildən-ilə artması onun beynəlxalq aləmdə rəqabət qabiliyyətini göstərir. 2024-cü il üçün 13,24 milyard dollarlıq bazar dəyəri ilə Koç Holdinq Türkiyənin ən böyük şirkətləri arasındadır.
THY (Türk Hava Yolları) (11,59 Milyard Dollar)
Türkiyənin ən böyük şirkətlərindən biri olan Türk Hava Yolları (THY) aviasiya sənayesinin lideridir. Türk Hava Yolları yüksək dövriyyəsi və böyük işçi heyəti ilə Türkiyə iqtisadiyyatına töhfə verir. Dünyanın bir çox ölkəsinə uçuşlar edərək xidmət ixrac edən şirkət Türkiyənin beynəlxalq tanınmasında təsirli olur. Davamlı inkişaf strategiyasına malik olan Türk Hava Yolları dünya mərkəzlərinə etdiyi uçuşlarla xarici ticarətin canlanmasına kömək edir.
Yüksək beynəlxalq rəqabət qabiliyyətinə malik olan şirkət yüksək keyfiyyətli xidmətləri, geniş uçuş şəbəkəsi, müasir donanması və uğurlu böhran idarəçiliyi ilə sektorunu istiqamətləndirir. Hava daşımalarının liderlərindən olan Türk Hava Yolları 11,59 milyard dollarlıq bazar dəyəri ilə Türkiyənin fəxri olmağa davam edir.
Ford Otosan (9,42 milyard dollar)
Ford Motor Company və Koç Holdinqin bərabərhüquqlu ortaqlığı ilə qurulan Ford Otosan Türkiyənin avtomobil sənayesinin ən güclü şirkətidir. Şirkətin gücü bilavasitə məhsullarının keyfiyyəti, yüksək istehsal gücü və beynəlxalq səviyyədə tanınan brendi ilə bağlıdır. Müasir infrastruktura və innovativ istehsal proseslərinə malik istehsal müəssisələri brendin Türkiyədə və dünya bazarında tələbatını ödəməkdə effektivdir. Ar-Ge fəaliyyətlərindəki sərmayələri ilə sektora yeni texnologiyalar və ətraf mühitə uyğun həllər gətirən şirkət, Türk avtomobil sənayesinin formalaşmasında böyük rol oynayır. İşçiləri üçün həyata keçirdiyi təlim proqramları ilə fərq yaradan Ford Otosan, müxtəlif ölkələrdən və mədəniyyətlərdən olan işçilərə birlikdə işləmək imkanı təqdim edir. Yenilikçi və keyfiyyət yönümlü istehsal yanaşmasına sahib olan şirkət Türkiyənin ən güclü və ən böyük sənaye təşkilatları arasındadır. 9,42 milyard dollarlıq bazar dəyəri ilə Ford Otosan Türkiyə avtomobil sənayesinin lideridir.
Türkiyə İş Bankası (9,39 milyard dollar)
Türkiye İş Bankası Türkiyənin ən köklü və aparıcı maliyyə qurumlarından biridir. 1924-cü ildə qurulan bank Türkiyənin maliyyə sektorunun ən mühüm oyunçusu kimi fəaliyyət göstərir. Geniş çeşidli xidmətlərə malik olan bank fərdi, korporativ, investisiya bankçılığı, sığorta və pensiya kimi sahələrdə xidmət göstərir. Sabitliyin verdiyi güvənlə müştərilərinə xidmət göstərən İş Bankı, maliyyə məsələlərində Türkiyə müştərilərinə istiqamət verir. Bundan əlavə, bank investisiya məsləhətləri və portfelin idarə edilməsi kimi xidmətlər göstərməklə şəxsi və korporativ aktivlərin effektiv idarə olunmasına öz töhfəsini verir. Beynəlxalq səviyyədə fəaliyyət göstərən bank beynəlxalq ticarətin maliyyələşdirilməsi, valyuta əməliyyatları, ixrac və idxalın maliyyələşdirilməsi kimi məsələlər üzrə də xidmətlər göstərir. Türkiyənin xarici ticarətinə əhəmiyyətli töhfələr verən İş Bankı təhsil, səhiyyə və ətraf mühitin qorunması kimi sosial məsuliyyət layihələrini də dəstəkləyir. Türkiyənin aparıcı maliyyə qurumlarından biri olan İş Bankı 9,39 milyard dollarlıq bazar dəyəri ilə bu mövqeyə layiqdir.
